Gerard Reijn: "Ik koos dat onderwerp omdat ik, bijvoorbeeld bij discussies over de productie van duurzame energie, vaak mensen hoor zeggen: we willen De Ronde Venen houden zoals het is, want we vinden het hier zo mooi. Dat klopt wel, maar mijn indruk was dat De Ronde Venen helemaal niet blijft zoals het is. De klimaatverandering slaat ook hier toe. Ik wilde weten hoe ver die veranderingen nu al gaan, en sprak daarvoor met een reeks deskundigen en geïnteresseerden.
De laatste der kwabalen
Zij wezen allemaal op de snelle veranderingen. Dieren die in Zuid-Europa thuishoren, verschijnen. Vogels die van koelte houden, zien we nooit meer. Bomen hebben last van plagen, van droogte, van natheid, en van stormen.
Een bijzonder verhaal is dat van de kwabaal, de enige zoetwaterkabeljauw in de wereld die wel 1,50 meter kan worden. De Vinkeveense Plassen (waar zij nooit groter wordt dan 70 cm) is een van de laatste plekken waar deze grote vis in Nederland nog voorkomt. Maar de opwarming van het klimaat betekent waarschijnlijk haar einde: zij paait alleen in ijskoud water, liefst ondiep, liefst onder het ijs. De afgelopen winter heeft niemand haar gezien: niet de onderzoekers, en ook niet de plaatselijke visser Bert Klinkhamer
Het is een dramatisch voorbeeld van de veranderingen die al gaande zijn, en een voorbode van wat er nog komt. Want de opwarming is nog maar enkele tientallen jaren aan de gang, en gaat steeds sneller. Kijk naar de weerrecords, wereldwijd. Dit jaar het droogste voorjaar ooit, vorig jaar het natste.
In onze voor en achtertuinen zien we het ook. De dahlia hoeft niet meer binnen te overwinteren. Het groeiseizoen is ettelijke weken langer geworden. Veel warmteminnende planten die voorheen in de kas moesten, doen het nu uitstekend in de volle grond.
Mismatch
Veel trekvogels hebben last van een ‘mismatch’: ze komen steeds vroeger uit hun overwinteringsgebieden, zo vroeg dat het voedsel waar ze helemaal op zijn geprogrammeerd, er nog niet is. Zo is de spotvogel nagenoeg verdwenen, en hebben rietzangers en vliegenvangers, voorheen bekende vogels in deze streken, het bijzonder moeilijk. En zelfs de koolmees moet constateren dat hij het niet gaat redden als hij zijn jongen blijft voeden met zijn vaste menu van rupsjes die op eiken leven.
Het idee dat we De Ronde Venen kunnen houden zoals het is, is een illusie. De klimaatverandering is nog maar net enkele decennia aan de gang. Er staat nog heel veel te gebeuren. Als we die een halt willen toeroepen, moeten we bereid zijn een beetje van de schoonheid van het landschap in te leveren voor bijvoorbeeld windmolens of zonnevelden. Als een rijke gemeente als De Ronde Venen dat al niet doet, wie ter wereld wel?"
Meer weten?
- Lees het onderzoek 'De laatste der kwabalen. Of hoe het klimaat de natuur verandert'.
- Bekijk de inspraak van Gerard Reijn bij de gemeenteraad.
